петак, 26. фебруар 2016.

РАЗБИВАЊЕ НА ПРЕДРАСУДИТЕ И СТЕРЕОТИПИТЕ

На 23. февруари, со моите ученици од осмо 1 во ООУ„Даме Груев“ - Куклиш, одржав нагледен час,самостоен проект за сертификација, кој беше набљудуван од членовите на тимот за Меѓуетничка интеграција во образованието, на тема - Мултикултурализам, наставна единица - Намалување на предрасудите, стереотипите и дискриминацијата, а во форма на говорна вежба.
За таа цел напишав три сценарија, во дијалошка форма, им ги прикачив во заедничката група на Фејзбук на учениците, која ни служи за меѓусебно информирање и соработка, им дадов напатствија со поделба на улогите. Учениците требаше за време на викендот да го совладаат текстот, а во понеделникот, за време на одделенскиот час да направиме проба.
Во понеделникот, учениците пријатно ме изненадија, но се соочив и со првите непланирани проблеми - неколку ученици се пожалија на стомачни болки. Веднаш најдовме замени, а еден ученик и покрај болките, одлучил да си ја „одигра улогата“, сакајќи и тој да биде дел проектот.
Во воведниот дел од часот кажав неколку анегдоти, што не ми беше планирано, а кои требаше да ги опуштат и учениците и членовите од тимот, а беа во функција на проектот, зашто отсликуваа предрасуди за полицајците, босанците, русокосите... Откако дадов објаснување - што се предрасуди и стереотипи, започнавме со презентацијата на првата група.
Првата група имаше за задача да го презентира текстот со наслов „Циганите крадат“ и тоа успешно го направи.


Сценарио 1: „Циганите крадат“
Учителката: ( влегува на час и почнува да буричка  во ташната, која за време на одморот и била на катедрата, барајќи пенкало, вади од ташната повеќе предмети, меѓу кои и паричникот. Ги пребројува парите и констатира дека и недостасуваат пари.  За момент се замислува и зачудено погледнува кон децата):
„Ученици, кој остана во училницата за време на големиот одмор?“
Весна: „Јас учителке.“
Учителката: „Да не виде кој ми буричкал во ташната?“
Весна: „Не учителке...“
Учителката: „Некој од вас краде! Јас имав доверба во вас, но очигледно во иднина ќе треба да внимавам. Некој ми ги украл парите!
Ѓорги: „ Па се знае кој краде.“ (Во тој момент сите погледнуваат кон Бахар, која седи на првата клупа, веднаш пред катедрата. )
Учителката: „ Бахар, ти ли беше?“
Бахар: „ Не учителке...не бев јас.
Учителката: „Како не си ти?! Ти си најблиску . Доволно е да ја испружиш раката и ќе ја дафатиш ташната. Како не ти е срам да крадеш?!“
Бахар: „Ама не сум јас учителке. Јас излегов на одмор... не бев тука.“
Учителката: „Ако не си ти, тогаш кој е?!“
Бахар: „ Не знам... не видов. Си ги ставив книгите во ташната и излегов. Ама не сум јас...“
Марија: „Учителке, Бахар на одморот си купи сендвич, а никогаш на одморот не јаде.“
Ѓорги: „ И јас ја видов учителке... јадеше Хамбургер, а потоа си купи и сок.“
Бахар: „Си купив од парите што ми ги даде татко ми, добил на спортска и денес ми даде пари.“
Учителката: „Е како тоа - татко ти добил на спортска баш кога мене ми ги снема парите? А да не ти се падна тебе лотарија од мојата ташна?!“
Бахар: „Ама не сум јас учителке.“
Учителката: „Е како не си?! Кај крадеш па и лажеш! Врати ми ги другите пари, а овие нека ти се... сеедно како да сум те почестила.“
Бахар: „Не сум јас... не знам како да ви докажам.“
Ѓорги: „ Крадачко! Како не ти е срам да крадеш од учителката?!“
Учителката (буричка во ташната и вади белешка за платена сметка за струја. Се загледува во неа и вели):
„ Ученици, се извинувам... не се сетив дека денес ги плаќав сметките за струја и за вода. Се извинувам Бахар...“
 Следеше краток разговор со членовите од групата - Како се чувствуваш во „кожата “ на Бахар? Како се чувствуваат членовите на групата? Од што произлегува нивната комотност? Што мислите за учителката? Кои грешки ги направила таа? Дали би сакала да бидеш учителка како оваа што ја толкуваше? Кој друг стереотип го срушивме преку вашата драматизација, покрај насловниот?
Втората група имаше за задача да го „одглуми“ текстот - Циганите смрдат.




Наставникот: ( Влегува во училницата, а со себе води детенце. Застанува на средина од училницата и вели):
„Семејството на Ерол се пресели во нашето село. Од денес тој ќе ви биде ново другарче. Јас знам дека вие добро ќе го прифатите и ќе му помагате полесно да се вклопи во новата средина. За почеток нека седи со Ристе, а потоа, кога подобро ќе ве запознае, тој самиот ќе си одбере другарче.
Ристе: Наставнику, јас не сакам да седам со него.
Наставникот: Зошто?
Ристе: Тој е Циган, а Циганите смрдат.
Наставникот: Добро... Ајде Ристе оди до канцеларија и донеси креда. (Ристе излегува)
Наставникот: (кон учениците тивко) Сега, кога ќе влезе Ристе, сите држете се за носот.
Ристе влегува, сите се фаќаат за носот , небаре им смрди, а тој е изненаден од нивната реакција. Посакува да седне до некое другарче, до кое има празно столче, но кога ќе ја види реакцијата на другарчето се повлекува и седнува до Ерол и ја наведнува главата. Сето тоа го следи наставникот.
Наставникот: Ристе, како се чувствуваш?
Ристе: Непријатно наставнику.
Наставникот: А што мислиш, како се чувствуваше Ерол?
Ристе: Претпоставувам исто... згрешив.
Наставникот: Се надевам дека утре и двајцата ќе дојдете искапени и во чисти алишта... Понекогаш, за да го разбереме другиот, мораме да влеземе во неговите алишта, ако не можеме да му бидеме во кожата, за да знаеме како му е. 
 Текстот иако краток, беше впечатливо одигран, по што следеше вообичаената дискусија со учесниците. 
На крајот се претстави и третата група со текстот: „Циганите лажат“.


Сценарио 3 – Циганите лажат
Наставничката : (прегледува лектира), Фатиме, каде ти е тетратката за лектира?
Фатиме: Наставничке, си ја заборавив на клавирот... (учениците се смеат)
Панче: Лаже, лаже... таа нема клавир!
Фатиме: Како немам? Имам ама мал... личи на играчка, ама свири.
Панче: Кој знае на кое ѓубре си го нашла.
Фатиме: Не го најдов... подарок ми е за роденден.
Наставничката: Панче, можеш ли да се воздржуваш од коментари? Колку пати сум ти кажала да зборуваш само кога ќе бидеш прашан?! Фатиме, а вчера зошто не беше на училиште?
Фатиме: Болна бев наставничке.
Панче: Лаже, лаже! Ги видов со мајка и како чекаа такси.
Фатиме: Чекавме такси за на доктор.
Панче: Лаже, лаже!
Наставничката: Панче, ајде прошетај се малку, напиј се вода и пак врати се!
Панче: ( излегува од училницата)
Наставничката: Ученици, сега кога ќе влезе Панче, јас ќе му поставам неколку прашања, а вие, што и да каже тој, ќе велите дека лаже.
Панче (влегува)
Наставничката: Добар ден Панче... кај си до сега?
Панче: обар ден наставничке, Вие ми кажавте да се прошетам и да се вратам.
Децата: Ееее, како лаже!
Наставничката: Јас сум ти кажала да се прошеташ? Немој да кажеш и дека сум ти рекла да се напиеш вода...
Панче: Да... и вода ми кажавте да се напијам.
Децата: (се смеат) Лаже, лаже!
Учителката: А каде ти се книгите Панче? Зарем така се оди на училиште?
Панче: Овде ми се наставничке... (тргнува кон местото и посакува да ја покаже својата ташна )
Никола: Ова е мојата ташна!
Панче: (видно зачуден) Ама, еве да ја покажам кутијата за моливи...потпишана ми е!
Никола: Како смееш да буричкаш во туѓа ташна?!
Наставничката: Чија е ташнава ученици?
Сите: На Никола!
Панче: Ама...како?!
Наставничката: Панче, кому да верувам? Тебе или на другите? Кој ја зборува вистината?
Панче: Мене наставничке...
Наставничката: Значи, сите други лажат, а само ти ја зборуваш вистината? Да си на мое место, кому би му верувал ?
Панче:  (со наведната глава) Зарем и верувате на една Циганка?
Наставничката: За мене сте сите исти... сите сте деца, ученици. Сите ние понекогаш лажеме... некој повеќе, некој помалку. А ти Панче, никогаш не си излажал?
Панче: Сум лажел...
Наставничката: Знам... секому од вас на чело како да му пишува кога лаже. Одлично ве познавам, иако некогаш премолчувам. Лагата не е национален белег... не е привилегија само на една група. Таа е човечка особина.
По вообичаениот разговор со членовите од третата група, следеше рефлексијата, во која учествуваа сите ученици, а од нивните дискусии и примери, сфатив дека добро ја разбрале задачата... посочуваа примери од потесната околина, од средината во која живеат, дека во Куклиш најлошо е да бидеш магаре или жена, а во Костурино да не бидеш маж или магаре, зашто се отепани од работа. Сепак посочија дека тоа се само наследени и со ништо непоткрепени тврдења... Знам дека моите ученици после овој час со подруги очи ќе гледаат на нештата околу себе, а за луѓето нема однапред да судат, затоа што се припадници на одредена етничка или социјална група, туку на нив ќе гледаат зависно од нивните постапки и интелектуални или етички квалитети.





Нема коментара:

Постави коментар